Vorige week heeft het Israëlische parlement, de Knesset, wetsvoorstellen in eerste lezing ingediend om de Israëlische wet op de bezette Westelijke Jordaanoever toe te passen, wat aanleiding gaf tot publieke terugslag vanuit Washington en een tijdelijke pauze op bevel van de premier. De krantenkoppen suggereren dat de annexatie is gecontroleerd. Het dossier doet anders vermoeden.
Annexatie is in de praktijk al actief. De afgelopen jaren zijn bevoegdheden die ooit in handen waren van het Civiel Bestuur van het Israëlische leger, overgedragen aan civiele ministeries, waardoor op kolonisten gerichte functionarissen controle kregen over planning, landregistratie en infrastructuur. De nederzettingen krijgen staatsfinanciering en wettelijke bescherming, en de land- en belastingsystemen op de Westelijke Jordaanoever zijn gekoppeld aan Israëlische administratieve netwerken. Deze veranderingen breiden de Israëlische jurisdictie uit zonder enige formele verklaring.
Dit proces is niet begonnen onder de huidige regering. Door decennia lang samen te werken met de kolonistenbeweging hebben opeenvolgende Israëlische regeringen de nederzetting bevorderd door middel van cumulatieve administratieve en planningsbeslissingen. Ter plaatse hebben Israëlische maatregelen de Westelijke Jordaanoever geherconfigureerd voor alomvattende Israëlische controle met minimale Palestijnse aanwezigheid.
Sinds 1967 bestuurt het Israëlische leger de Westelijke Jordaanoever via het Civiel Bestuur, een eenheid van het Ministerie van Defensie die de zaken van kolonisten en Palestijnen in het bezette gebied beheert. De huidige extreemrechtse regering verschuift die autoriteit en draagt stap voor stap taken over aan civiele ministeries en organen die aansluiten bij de nederzettingenbeweging. In 2023 ging het onder minister van Financiën Bezalel Smotrich zelfs zo ver dat het zover kwam creëren een nederzettingenadministratie die toezicht houdt op de onteigening van Palestijnse gronden, massale sloopbevelen uitvaardigt tegen Palestijnse structuren, snelle nederzettingsplannen en geavanceerde wetten die de budgetten van de nederzettingenraden uitbreiden. De Settlement Administration heeft nu gezag over ongeveer 60 procent van het land op de Westelijke Jordaanoever, inclusief in Area C, en, in toenemende mate, Gebied B.
Recente beslissingen omvatten onder meer het omleiden van gemeentelijke belastinginkomsten naar nederzettingsraden en het plaatsen van delen van de Westelijke Jordaanoever in Israëlische gemeentelijke begrotings- en dienstverleningssystemen. Sommige Palestijnse dorpen zijn dat onlangs ook geweest opnieuw geclassificeerd omdat ze Israëlisch worden en van inwoners eisen dat ze een vergunning krijgen om in hun eigen huis te blijven wonen.
Een andere hoeksteen op de weg naar formele annexatie is de sterke stijging van de nederzettingengroei sinds het aantreden van deze regering. Nederzettingsblokken ontvangen recordfinanciering voor uitbreiding, met infrastructuur die hen met Israëlische steden verbindt. Weg 60, de belangrijkste snelweg die van noord naar zuid door de Westelijke Jordaanoever loopt, bedient nu grotendeels het nederzettingsverkeer en de toegang voor Palestijnen is beperkt. De regering is overgegaan tot de implementatie van E1, wat wel het geval zou zijn gesplitst de Westelijke Jordaanoever. Dat melden Israëlische vredesorganisaties nieuwe buitenposten en kolonistenwegen elke week.
In mei keurde de Israëlische regering 22 nieuwe nederzettingen diep op de Westelijke Jordaanoever goed – de grootste uitbreiding sinds het ‘vredesproces’ in Oslo dertig jaar geleden begon. Dit volgt op een reeks besluiten om nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever te vestigen, waardoor het aantal nieuwe nederzettingen dat is goedgekeurd sinds het aantreden van deze regering in 2023 op meer dan 50 komt.
Nederzettingen zijn echter geen fenomeen uit het Netanyahu-tijdperk. Sinds het begin van het ‘vredesproces’ van Oslo in 1993 is de populatie kolonisten op de Westelijke Jordaanoever gestegen van minder dan 100.000 naar ongeveer 500.000 vandaag de dag; ongeveer één op de vijf inwoners van de Westelijke Jordaanoever is nu kolonist. Inclusief Oost-Jeruzalem ligt de totale kolonistenpopulatie ruim boven de 700.000. Minstens 40 procent van de Westelijke Jordaanoever wordt toegewezen tot nederzettingsactiviteit.
Het zal geen verrassing zijn dat deze scherpe stijging heeft geleid tot een toename van het geweld door de kolonisten tegen de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, dat sinds 1967 een recordniveau heeft bereikt. De afgelopen twee jaar waren de dodelijkste van de bezetting, waarbij meer dan 1000 Palestijnen werden gedood, waaronder 129 kinderen, door Israëlische soldaten of kolonisten. Er zijn duizenden aanvallen van kolonisten gemeld, waarbij slachtoffers vielen en wijdverbreide schade aan huizen, boerderijen en voertuigen ontstond. Sinds januari 2024 zijn op de Westelijke Jordaanoever 40.000 Palestijnen ontheemd geraakt, waarvan minstens 1800 als gevolg van kolonistengeweld.
Het kolonistengeweld is georganiseerd en doelgericht. Het terroriseert de Palestijnen, ontwricht het dagelijks leven en verdrijft gezinnen van hun land. Het fungeert als een aanvullende handhavingstak van het nederzettingsproject, gericht op de inbeslagname en onteigening van land. Jarenlang hebben de Israëlische autoriteiten de misdaden tegen de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever geminimaliseerd of genegeerd. Alleen 3 procent van de Israëlische politieonderzoeken naar aanvallen van kolonisten eindigde in een volledige of gedeeltelijke veroordeling. Onder de huidige regering is deze straffeloosheid verhard tot openlijk politieke steun voor ideologisch gemotiveerde aanvallen.
